Rezydentura
O rezydenturę tymczasową (przyznawaną maksymalnie na okres lat pięciu) w Wielkiej Brytanii może ubiegać się każdy Polak, który przepracował co najmniej 12 miesięcy.

Aby złożyć podanie o rezydenturę osoba składająca musi przepracować 12 miesięcy bez większych przerw. Okres 12 miesięcy nie dotyczy osób samozatrudnionych. Będzie to tzw. rezydentura tymczasowa, zaś po kolejnych 4 latach można ubiegać się o status rezydenta stałego.

Aby uzyskać status tzw. rezydenta tymczasowego należy wypełnić formularz EEA1. Razem z wnioskiem musimy przesłać dokument tożsamość, potwierdzenie zatrudnienia (mp. payslip, list od pracodawcy lub kontrakt). Osoby self-employed zamiast wyżej wymienionych dokumentów powinny dostarczyć list potwierdzający, że jest się self-employed, dowód płacenia NIN lub list od księgowego. Oprócz tego potrzebne będą 2 fotografie.

Posiadanie zezwolenia na rezydenturę, w postaci karty rezydenta nie jest obowiązkowe. Jest to tylko pisemne potwierdzenie prawa do pobytu i pracy w Wielkiej Brytanii. Aby zostać rezydentem, wystarczy być obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, pracować w Wielkiej Brytanii lub posiadać wystarczającą ilość środków finansowych na utrzymanie, bez pomocy państwowych urzędów (czyli bez pobierania zasiłków – Income Support, Housing Benefit, Council Tax Benefit).

Prawo do pozostania na terenie Wielkiej Brytanii bez konieczności pracy mają również studenci i emeryci. Jedynie w wypadku gdy jeden z członków rodziny zamierza wystąpić o zezwolenie, wtedy reszta rodziny też musi się o nie starać. Zezwolenie na rezydenturę nie przysługuje jednak osobom, które krótko przebywają w Wielkiej Brytanii, poszukują pracy, mieszkają i pracują tu krócej niż 3 miesiące lub nie pracują i nie mają środków na utrzymanie.

Zezwolenie na rezydenturę ważne jest przez 5 lat. W niektórych przypadkach może być wydane również na krótszy czas, jeśli okres pobytu na Wyspach wynosi mniej niż 12 miesięcy. Obywatele Polski nie mogą jednak ubiegać się o status rezydenta jeśli mieszkają w Wielkiej Brytanii krócej niż rok.

Choć nie ma przymusu wyrabiania karty rezydenta, to z kilku powodów warto się o nią postarać. Po pierwsze, jest to dowód, że obcokrajowiec nie przebywa w Wielkiej Brytanii tylko na wakacjach lub pracuje dorywczo, lecz osiedlił się tam i został na stałe, a przynajmniej na dłużej. Status rezydenta bardziej przemawia do potencjalnego pracodawcy, zdecydowanie zwiększając wiarygodność kandydata. Po drugie, z pozwolenia na rezydenturę płyną konkretne korzyści materialne, zyskuje się bowiem takie same prawa do świadczeń socjalnych jak Brytyjczycy. Np. w razie utraty pracy można wystąpić o zasiłek dla bezrobotnych. Przysługuje on tylko tym cudzoziemcom, którzy przepracowali co najmniej 12 miesięcy, w sposób ciągły. Status rezydenta ułatwia także uzyskanie kredytu w banku czy wynajęcie mieszkania.

Przede wszystkim jednak, jest niezbędny do otrzymania obywatelstwa brytyjskiego. Okres rezydentury wliczany jest bowiem do wymaganego okresu zamieszkania na terenie Wielkiej Brytanii.

Obywatelstwo
Już po pięciu latach zamieszkania i pracy na stałe w Wielkiej Brytanii można wystąpić o obywatelstwo brytyjskie, czyli o naturalizacja .

Prawo stałego pobytu
Pierwszym krokiem do zdobycia obywatelstwa w Wielkiej Brytanii, jest uzyskanie prawo do stałego pobytu . Nie wystarczy do tego celu warunkowe prawo pobytu z racji bycia obywatelem Unii Europejskiej. Można o nie wystąpić dopiero po czterech latach od zamieszkania i podjęcia stałej pracy na terenie Wielkiej Brytanii. Dopiero po upływie 12 miesięcy od otrzymania prawa stałego pobytu można się starać o obywatelstwo brytyjskie.

Warunki, jakie trzeba spełnić, żeby otrzymać obywatelstwo brytyjskie:

a) Płynna komunikacja w języku angielskim, walijskim lub szkockim. Wymagana jest znajomość języka na poziomie ESOL- Entry 3.
b) Udokumentowanie wiedzy o Wielkiej Brytanii, a szczególnie o warunkach życia i pracy w tym kraju, poprzez: certyfikat, który można otrzymać podczas kursu ESOL zawierającym część obywatelską; pomyślne zdanie testu "Wiedzy o życiu w Wielkiej Brytanii" zawierającego zestaw 24 pytań. Pytania są dostępne na www.lifeintheuktest.gov.uk a także w książce "Życie w Wielkiej Brytanii. Podróż do obywatelstwa", którą można nabyć w Home Office.
c) Przynajmniej 5 lat stałego pobytu w Wielkiej Brytanii: można opuszczać Wielką Brytanię, ale absencja nie może przekroczyć 450 dni w ciągu pięciu lat oraz 90 dni w ciągu ostatnich 12 miesięcy. W przypadku małżeństwa z Brytyjczykiem do wystąpienia o obywatelstwo wystarczą 3 lata stałego pobytu na terenie Wysp Brytyjskich.
d) Należy mieć ukończone 18 lat.
e) Pełne prawa obywatelstwa - trzeba być osobą w pełni poczytalną i zdrową psychicznie.

Wniosek o obywatelstwo brytyjskie (formularz AN)
Wniosek o naturalizację, czyli przyznanie obywatelstwa brytyjskiego, można złożyć po upływie 12 miesięcy od otrzymania prawa do stałego pobytu na terenie Wielkiej Brytanii. Formularz wniosku jest dostępny na stronie Home Office.

Do wniosku należy dołączyć dokumenty:

a) dowód tożsamości (paszport)

b) potwierdzenie znajomości języka angielskiego

c) dowód zdania testu z wiedzy o Wielkiej Brytanii

d) alternatywne dowody przebywania w Wielkiej Brytanii (listy z banku, listy od pracodawcy itp.)

Trzeba także również udowodnić, iż od momentu przyjazdu przez cały nasz pobyt szanuje się prawo Wielkiej Brytanii i przestrzega go. Składając podanie o naturalizację, będziemy zobowiązani podać wszystkie fakty dotyczące spraw sądowych, które zostały wniesione przeciwko nam w Wielkiej Brytanii. Do wiadomości Home Office należy również podać wykroczenia drogowe i informacje dotyczące ogłoszenia przez nas bankructwa. W przypadku zatajenia tego typu informacji opłata, którą ponosimy, składając wniosek, przepada na korzyść Home Office. Ponadto podanie nieprawdziwych informacji grozi poniesieniem odpowiedzialności karnej. Na stronie internetowej Home Office można znaleźć tabelę, gdzie podane jest, jaki wpływ na aplikację ma otrzymany wyrok.

Jeżeli wniosek o obywatelstwo zostanie rozpatrzony pozytywnie, zostaje się zaproszonym na specjalną uroczystość, w czasie której składa się przysięgę na wierność Królowej Anglii i lojalność wobec Wielkiej Brytanii. Po tym otrzymuje się świadectwo obywatelstwa brytyjskiego co jest równoznaczne z byciem pełnoprawnym obywatelem Anglii - bez jednoczesnej utraty obywatelstwa polskiego. Świadectwo obywatelstwa brytyjskiego może jednak zostać cofnięte w przypadku wykrycia, że zostało uzyskane na drodze oszustwa lub zatajenia faktów.

Jeżeli chodzi o dzieci urodzone na terenie Wielkiej Brytanii, wbrew pozorom nie jest to takie oczywiste, że dziecko urodzone na terenie Wielkiej Brytanii nabywa prawo do obywatelstwa brytyjskiego, tylko w przypadku, gdy jedno z rodziców posiada takie obywatelstwo lub pozwolenie na stały pobyt przed narodzinami dziecka. Jeżeli rodzice pobiorą się po narodzinach dziecka, przysługuje mu automatycznie obywatelstwo po ojcu.