Podstawa prawna protestów w Wielkiej Brytanii
Prawo do protestów zapewnia Karta Praw Człowieka, dokument regulujący prawa człowieka w Wielkiej Brytanii, który wszedł w życie w 1998 roku. Karta zapewnia prawo do wyrażania swojej opinii i prawo do zgromadzeń.
Dokument ten zakazuje władzom i siłom porządkowym (policji) pogwałcenia tego prawa. Wprowadza jednak pewne ograniczenia mające na celu uniknięcie aktów przemocy, przestępstw i w poszanowaniu praw i wolności innych osób.
Organizowanie protestu
Osoby, które organizują protest muszą to zgłosić na policję, tak aby uniknąć naruszenia porządku publicznego. Organizatorzy protestu powinni powiadomić Policję o:
- planach przeprowadzenia protestu
- liczbie uczestników protestu
- aplikować o pozwolenie jeśli zachodzi taka potrzeba.
O pozwolenie powinni się ubiegać organizatorzy marszów, prawo obliguje ich do powiadomienia o tym z sześciodniowym wyprzedzeniem. O pozwolenie nie muszą ubiegać się organizatorzy protestów i wieców, które nie przewidują marszów. Policja zachęca jednak do powiadomienia o tym. Pozwala to władzom lokalnym na reorganizację ruchu drogowego i zaplanowanie bezpieczeństwa mieszkańcom.
Protestujący nie mają prawa do:
- przejawiania aktów przemocy,
- blokowania dróg publicznych,
- wznoszenia haseł rasistowskich lub gróźb karalnych,
- niszczenia mienia publicznego lub prywatnego.
Pojawienie się któregoś z tych czynników podczas protestu decyduje o jego przerodzeniu się w zamieszki.
Uprawnienia policji
Obowiązkiem Policji jest zapewnienie bezpieczeństwa podczas pokojowych protestów w taki jednak sposób, aby nie pogwałcić praw protestantów i zapobiegać eskalacji przemocy. Oznacza to, że działania policji w tego typu wypadkach zależą od wielu czynników i są uzależnione od rozwoju wypadków.
Podczas zamieszek, gdy dochodzi do aktów przemocy policja ma prawo do:
- aresztowania i postawienia zarzutów
- wprowadzenia ograniczenia terenu protestu, czyli np. zablokowania części miasta, gdy dochodzi do aktów przemocy
- zastosowania procedury "stop and search", polegającej na zatrzymaniu osoby; poddaniu jej przeszukaniu i wylegitymowaniu jej. Z reguły policja jest zobowiązana do podania prawnej podstawy do przeszukania, jednak w specjalnych przypadkach, Scotland Yard może podjąć decyzję o zniesieniu tego zobowiązania, jak to miało miejsce w wypadku zamieszek w Londynie.
- stosowania ASBO, nakazów mających na celu zapobiegania ponownym przestępstwom
- przerwania protestu, jeśli blokuje on drogi publiczne
Stosowanie specjalnych środków
Wydarzenia jakie miały miejsce w Londynie, na skutek zamieszek w Tottenham poddały w wątpliwość skuteczność działań policji. Policja brytyjska nie praktykuje bowiem technik popularnych w pozostałych krajach Europy, do których zaliczyć można stosowanie armatek wodnych, pocisków gumowych lub nawet wprowadzenia wojska na ulice. Tego typu techniki mogą zostać wprowadzone tylko na skutek decyzji władz i nie są elementem rutynowego działania sił porządkowych w UK. Należy pamiętać, że każda z tych technik może prowadzić do poważnych uszczerbków na zdrowiu uczestników protestu.
Po serii zamieszek w Londynie w sierpniu 2011 roku premier David Cameron zdecydował, że Policja będzie miała możliwość korzystania ze gumowych pocisków i armatek wodnych.
- Armatki wodne
Są skuteczne w przypadku masowych aktów przemocy, służą z reguły do rozbicia grupy protestujących lub zmuszenia jej do przemieszczenia się w inne miejsce. Popularne we Włoszech, Francji i Irlandii Północnej armatki wodne Polakom znane są głównie z czasów PRL, kiedy to MO i ZOMO stosowały je, aby rozpędzić protestujących związkowców. Będą na wyposażeniu Policji, a funkcjonariusze aby ich użyć będą musieli złożyć specjalne zamówienie z 24 godzinnym wyprzedzeniem.
- Gumowe pociski
Stosowane były niejednokrotnie w Irlandii Północnej. Są to kule gumowe, które mają być alternatywą dla broni palnej. Ich bezpieczeństwo zostało jednak poddane w wątpliwość, jako że ich użycie niejednokrotnie doprowadziło do śmierci protestantów. David Cameron wyraził aprobatę na ich stosowania w sytuacjach krytycznych.
- Wprowadzenie wojska na ulice
Wiąże się z decyzją rządu brytyjskiego. Oznacza, że wojsko przejmuje obowiązki służb porządkowych w mieście, wprowadzając także ekwipunek wojskowy jak np. czołgi, pojazdy opancerzone.
